پایان نامه بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکت های گروه با بازده سهام شرکت بورس اوراق بهادار تهران

چكیده:

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه رفتار مدیریت سود شرکت­های گروه با بازده سهام شرکت اصلی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می­باشد. به عبارت دیگر در این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ این سؤال هستیم که آیا سرمایه­گذاران، تحلیل­گران و سایر استفاده­کنندگان از اطلاعات حسابداری، عامل مدیریت سود شرکت­های گروه را درک کرده و در تصمیم گیری­های خود لحاظ می کنند یا نه؟ با توجه به اینکه واکنش بازار سرمایه نسبت به اطلاعات منتشره نهایتاً در بازده سهام منعکس می­شود، بنابراین رابطه رفتار مدیریت سود شرکت­های گروه با بازده سهام شرکت اصلی برای 45 نمونه آماری طی دوره زمانی1382 الی1386مورد بررسی قرار گرفته و برای اندازه گیری مدیریت سود شرکت­های گروه از مدل تعدیل شده جونز[1](1995) استفاده شده است. در این پژوهش کل اقلام تعهدی و اجزای اختیاری و غیر­اختیاری شرکت­های گروه به­ عنوان متغیرهای مستقل و بازده سهام شرکت اصلی به­ عنوان متغیر وابسته می­باشد. برای آزمون فرضیه­های پژوهش از آزمون ضریب همبستگی و ضریب تعیین استفاده شده است و نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که رابطه ضعیفی بین مدیریت سود شرکت­های گروه با بازده سهام شرکت اصلی وجود دارد.

واژه­ های كلیدی: شرکت­های گروه، مدیریت سود، بازده سهام و شرکت اصلی.

مقدمه:

مدیریت سود نوعی اقدام آگاهانه با هدف طبیعی نشان دادن سود شرکت جهت رسیدن به یک سطح مطلوب و مورد نظر می­باشد. مدیریت سود زمانی اتفاق می­افتد که مدیران با استفاده از قضاوت (تشخیص) در گزارش­گری مالی و ساختار مبادلات جهت گمراه نمودن بعضی از ذینفعان (شامل سهامداران، اعتباردهندگان، کارکنان، دولت، سرمایه­گذاران و ...) درباره عملکرد اقتصادی شرکت یا تحت تاثیر قرار دادن نتایج قراردادی که به ارقام حسابداری گزارش شده وابسته است، در گزارش­گری مالی تغییر ایجاد می­کنند(پورحیدری و همتی، 1383،ص 49)¹.

انتخاب و تغییر اصول پذیرفته شده حسابداری اجازه می دهد بسیاری از معاملات با یك یا چند روش مختلف ثبت شود .به عنوان مثال از بین روش­های اولین صادره از اولین وارده، اولین صادره از آخرین وارده و میانگین موزون برای حسابداری موجودی­ها، روش استهلاك خط مستقیم و نزولی برای دارایی­های ثابت، روش هزینه یابی كامل و كوشش­های موفقیت آمیز برای هزینه­های استخراج نفت و گاز، روش كار تكمیل شده و درصد پیشرفت كار برای قراردادهای بلند مدت، می توان یكی از  روشهای فوق را انتخاب كرد و بعداً آن را تغییر داد. به علاوه، مدیران اقلام تعهدی صورت­های مالی را مدیریت می كنند، زیرا اقلام تعهدی از انعطاف بیشتری برخوردار هستند. برآوردهایی همچون عمر مفید دارایی ثابت، قابلیت وصول مطالبات، نرخ تنزیل تعهدات بازنشستگی و سایر اقلام تعهدی پایان سال كه سود گزارش شده را تعدیل می­كنند، ابزارهای سنتی هستند كه مدیران در طول زمان ازآنها استفاده كرده و مستقیما قابل مشاهده نیستند (مرادی و همکاران، 1387،ص51)².

نتایج بدست آمده نشان می دهد كه مدیریت سود می تواند سبب افزایش قیمت­های سهام شود. تحقیقات انجام شده مدارك مناسبی در مورد مدیریت (دستكاری) سود در شرایط مختلف اقتصادی نشان می دهد. مدیران به صورت فرصت طلبانه برسود خالص مدیریت می­كنند. مثلا در دوره­هایی كه قیمت سهام رشد بالایی دارد به دلیل ورود سرمایه گذاران غیرحرفه ای و عدم توجه حرفه ای­ها به اطلاعات مندرج در صورت­های مالی، مدیران اقدام به مدیریت سود می كنند. البته در دوره­هایی كه قیمت سهام رشد كمی داشته باشد، بدلیل آگاهی سرمایه گذاران از كاهش قیمت­ها، اثر مدیریت سود خنثی شده و این امر باعث كاهش بازده غیرعادی سهام  می شود. در دوره ای كه قیمت­ها از رشد متوسطی برخوردار هستند، سرمایه گذاران حرفه­ای نسبت به اطلاعات مندرج در صورت­های مالی توجه بیشتری دارند و سودهای تعدیل شده و غیر تعدیل شده(به دلیل مدیریت سود) را از یكدیگر تفكیك می كنند(همان منبع،ص51)³.

1-Jonse,1995

فهرست

چكیده:.. 1

مقدمه:.. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه : 4

2-1)بیان مسأله 6

3-1)اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش.. 7

4-1)اهداف پژوهش.. 8

1-4-1)اهداف خاص پژوهش.. 8

2-4-1)اهداف کاربردی پژوهش.. 8

5-1)فرضیههای پژوهش.. 8

6-1)قلمرو مکانی پژوهش.. 9

7-1)قلمرو زمانی پژوهش.. 9

8-1)روش پژوهش.. 9

9-1)تعریف مفاهیم و واژههای خاص... 10

10-1)ساختار پژوهش.. 11

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه: 13

2-2)مفهوم سود گزارش شده و سود واقعی. 14

3-2)مفهوم کیفیت سود در بحث مدیریت سود 15

1-3-2)عناصر تأثیرگذار بركیفیت سود 16

1-1-3-2)روشهای مورد استفاده حسابداری. 16

2-1-3-2)درجه اطمینان برآوردهای حسابداری. 18

3-1-3-2)قابلیت اعتماد سود 19

4-1-3-2)ساختار سرمایه 20

5-1-3-2)حفظ و نگهداشت سرمایه 20

6-1-3-2)هزینههای اختیاری. 22

7-1-3-2)ویژگی(كیفیت)مدیریت.. 22

8-1-3-2)ویژگیهای مالی. 23

9-1-3-2)عوامل سیاسی و اقتصادی. 24

2-3-2)روشهای ارزیابی كیفیت سود 25

3-3-2)كاربرد تجزیه و تحلیل عناصر صورتهای مالی مرتبط با بحث مدیریت سود 25

1-3-3-2)تجزیه و تحلیل ترازنامه 26

2-3-3-2)تجزیه و تحلیل صورت جریان وجوه نقد 27

4-2)صورت جریان وجوه نقد و حسابداری تعهدی. 29

5-2)اهمیت اطلاعات مبتنی بر جریانهای نقدی در ارزیابی واحدهای انتفاعی. 30

6-2)مبانی نظری مربوط به مدیریت سود 31

1-6-2)فرضیه طرح پاداش.. 35

2-6-2)فرضیه قرارداد بدهی. 36

3-6-2)فرضیه هزینه سیاسی. 37

4-6-2)تئوری نمایندگی. 38

5-6-2)انواع قراردادها و نظریه نمایندگی. 42

1-5-6-2)قرارداد برمبنای رفتار یا زمان. 43

2-5-6-2)قرارداد برمبنای نتیجه یا محرك. 43

6-6-2)هموار سازی سود 44

1-6-6-2)انگیزههای هموارسازی سود 46

2-6-6-2)ابعاد هموارسازی سود 48

3-6-6-2)روشهای هموارسازی سود 49

1-3-6-6-2)تنظیم زمان معامله 49

2-3-6-6-2)روشهای تسهیم هزینه 50

4-6-6-2)انواع هموارسازی سود 50

7-6-2)حسابداری تعدیلات جامع. 52

8-6-2)حساب سازی. 52

9-6-2)مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد 53

10-6-2)مدیریت سود و تقلب حسابداری. 54

11-6-2)نقش مدیریت و کمیته حسابرسی در ارتباط با مدیریت سود 54

12-6-2)مدلهای اندازهگیری مدیریت سود 55

1-12-6-2)مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری(مدل جونز،1991) 55

2-12-6-2)مدل اقلام تعهدی یگانه 59

3-12-6-2)مدل جمع اقلام تعهدی. 60

4-12-6-2)مدل توزیعی. 62

7-2)مبانی نظری مربوط به بازده سهام 64

8-2)شرکتهای فرعی، اصلی و گروه 69

9-2)پیشینه پژوهش.. 71

1-9-2)پژوهشهای خارجی: 71

2-9-2)پژوهشهای داخلی: 76

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه: 80

2-3)فرضیههای پژوهش: 81

3-3)متغیرهای پژوهش و نحوه اندازهگیری آنها 82

4-3)جامعه آماری. 85

5-3)نمونه آماری. 86

6-3)روش جمع آوری دادهها 86

7-3)روش پژوهش.. 87

8-3)آمار توصیفی. 87

9-3)آماراستنباطی. 89

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

1-4-‏ مقدمه‏: 91

2-4)شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش.. 91

1-2-4)شاخصهای توصیفی بازده سهام شرکتهای اصلی. 91

2-2-4)شاخصهای توصیفی حجم اقلام تعهدی شرکتهای گروه 92

3-2-4)شاخصهای توصیفی اجزای اختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 92

4-2-4)شاخصهای توصیفی اجزای غیراختیاری اقلام تعهدی شرکتهای گروه 93

3-4)آزمون كولموگروف اسمیرنف برای تعیین نرمال یا غیر نرمال بودن متغیرهای پژوهش.. 94

4-4)آزمون فرضیههای پژوهش.. 97

1-4-4)آزمون فرضیه اصلی. 97

2-4-4)آزمون فرضیه فرعی اول. 99

3-4-4)آزمون فرضیه فرعی دوم 100

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه: 104

2-5)نتیجه گیری. 105

3-5)پیشنهادهای پژوهش.. 107

1-3-5)پیشنهادهای حاصل از نتایج پژوهش.. 107

2-3-5)پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی. 109

4-5)محدودیتهای پژوهش.. 109

پیوستها:

منابع و ماخذ:

منابع فارسی: 116

منابع لاتین: 119

چکیده انگلیسی .......................................................................................................120